Avtomorf səhra torpaqları

Avtomorf səhra torpaqları — relyefin yüksək düzənliklərində formalaşmış profili yaxşı inkişaf etmiş boz-qonur torpaqlar. Bu torpaqların xarakterik əlamətlərindən biri səthinin qaysaqlı olması və humus horizontunun zəif ifadə olunmasıdır. Bu horizont tədricən bərkimiş, yüksək dispersliyi ilə fərqlənən qatda əvəz olunur. Boz-qonur torpaqlarda qaysağın yaranması mineral və üzvi hissənin yüksək dispersliliyi və torpaqların hidrotermik rejimindəki kontraslılıqla əlaqədardır. Torpaqların yüksək dispersliliyinə səbəb torpaq məhlulunun qələvi reaksiyasıdır. Qələvilik yovşanlı-şoranlı bitkilərin minerallaşması zamanı natrium karbonatlarının və biokarbonatların yaranması ilə əlaqədardır.

Morfoloji əlamətləri

Üstyurd platosunun mərkəzi hissəsində tipik boz-qonur torpaqlar aşağıdakı strukturluğa malikdir:

• A_k horizontu — qaysaqlı qat poliqonal elementlərə malikdir, qalınlığı 3–6 sm-dir.
• A horizontu — humus, boz-qonur rəngdə. Yuxarı hissəsində köklər zəif, aşağıya doğru yumşaq olduğundan yaxşı inkişaf edir. Qalınlığı 10–15 sm.
• B horizontu — qonur rəngdə bərkimiş qat, kəltənli-prizmavari struktura ağ gözcüklərlə ifadə olunur. Qalınlığı 10–15 sm.
• C horizontu — yumşaq lössabənzər gillicələr. 0,5–1,0 mm ölçüdə izotermik gips kristalları olur. Lössabənzər gillicələrin qalınlığı tez-tez dəyişilir.

Yarımtipləri

Boz-qonur torpaqlar 3 yarımtipə bölünür:

1. Boz-qonur səhra çox isti donan
2. Boz-qonur səhra subtropik qısa müddətə donan
3. Boz-qonur səhra subtropik çox isti donmayan

Xarici keçidlər

• Azərbaycan torpaqları